بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های مختلف کلزا با استفاده از نشانگرهای rapdو issr

کلزا (brassica napus) با بیش از 40 درصد روغن و بیش از 40 درصد پروتئین کنجاله و تنها با 5 درصد اسیدهای چرب اشباع در روغن، از دانه های روغنی عمده جهان محسوب می شود. ارزیابی تنوع ژنتیکی از اصول مهم و اساسی در هر برنامه اصلاحی است. در این تحقیق تنوع ژنتیکی بین 45 ژنوتیپ مختلف کلزا با استفاده از 15 نشانگر issr و 12 نشانگر rapd بررسی شد.dna ژنومی از گیاهچه های کلزا به روش ctab استخراج و کیفیت آن ها بر روی ژل آگارز 8/0 درصد تأیید شد. بعد از تکثیر بوسیله نشانگرهای مختلف، نتایج بر روی ژل آگارز 5/1 درصد مشاهده شد. برای تجزیه اطلاعات بدست آمده، باندهای تکثیر شده بصورت داده های صفر (عدم حضور باند) و یک (وجود باند) امتیازدهی و با استفاده از نرم افزارهای darwin 5.0 و mega 3.1، genealex و xlstat تجزیه داده ها انجام گرفت. تجزیه کلاستر داده ها با استفاده از ضریب عدم تشابه دایس و روش نزدیکترین همسایه (nj) برای نشانگرهای issr، rapd و تلفیق اطلاعات هردو نشانگر، بدست آمد. بر اساس این نتایج، دندروگرام بدست آمده از نشانگرهای issr ژنوتیپ ها را به پنج دسته و نتایج حاصل از نشانگر rapd آنها را به هفت دسته تقسیم نمود. با هر دو سیستم نشانگری نیز این ژنوتیپ ها به سه دسته مجزا تقسیم شدند. برای داده های تلفیقی، کمترین فاصله بین ژنوتیپ های goliath و hyola 401 ، برابر با 265/0 شد. بیشترین فاصله نیز بین ژنوتیپ های elvis و dankeld و برابر با 953/0 بدست آمد. تنوع کل بین ژنوتیپ ها نیز برای هر دو سیستم نشانگر با هم 586/0 شد. درصد کل تنوع بین ژنوتیپ ها بر اساس نشانگرهای issr و rapd نیز به ترتیب برابر با 570/0 و 662/0 بود. میانگین شاخص چند شکلی اطلاعات برای نشانگرهای issr 350/0 و تعداد کل آلل های تکثیر شده 110 آلل و برابر با میانگین 33/7 آلل برای هر نشانگر بود. برای نشانگرهای rapd، میانگین شاخص چند شکلی اطلاعات 346/0 بدست آمد. تعداد کل آلل های تکثیر شده برابر با 68 آلل و با میانگین 66/5 آلل برای هر نشانگر بود. این نشانگرها توانستند 3 باند منحصر به فرد در نشانگرهای ubc 125، 134 و 165 به ترتیب برای ژنوتیپ های savannah، olpro و zarfam در سیستم issr و 1 باند منحصر به فرد در نشانگر oligo 213 برای ژنوتیپ hyola 420 در سیستم rapd نشان دهند. بر اساس عدم توافق تنوع ژنتیکی و جغرافیایی بدست آمده از نتایج این پژوهش بنظر می-رسد که انتخاب ژنوتیپ ها جهت اجرای برنامه های اصلاحی، بهتر است با استفاده از تنوع ژنتیکی صورت گیرد.